Ngày 28/10/2020 vừa qua bão số 9 – Molave đi vào đất liền, Quảng Nam là khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra mưa to, gió giật mạnh gây nên đợt lũ trên vùng hạ du sông Vu Gia – Thu Bồn. Hệ thống thủy điện trên sông Vu Gia – Thu Bồn đã thể hiện vai trò của mình trong việc giảm lũ cho hạ du ở đợt lũ vừa qua.
Trước đó theo yêu cầu của Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh Quảng Nam các hồ trên hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn tổ chức vận hành nhằm hạ mực nước các hồ chứa thủy điện A Vương, Sông Bung 2, Sông Bung 4, Đak Mi 4 về mực nước đón lũ thấp nhất (A Vương: 370m, Sông Bung 2: 595m, Sông Bung 4: 216m, Đak Mi 4: 251,5m) trước 19h ngày 27/10/2020 nhằm mục đích tạo dung tích hồ chứa giảm lũ cho hạ du.
Hình 1: Bản đồ lưu vực hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn.
Khi bão số 9 đổ bộ, theo bộ Công Thương, từ đầu năm 2020, tính trung bình từ ngày 1 – 28/10/2020 lưu lượng lũ về hồ Đak Mi 4 chỉ là 775,57 m3/s. Tuy nhiên, xuất hiện chiều ngày 28/10, đỉnh lũ đã lên tới 15.571,47 m3/s gấp 20 lần so với bình thường. Thuỷ điện Đak Mi 4 đã tích lại hồ được 70 triệu m3 nước, trong khi đó dung tích hữu ích của hồ 158 triệu m3 nước, chiếm 45%.
“Như vậy, nếu không có Đak Mi 4 và quy trình vận hành an toàn, nghiêm ngặt thì vùng Đại Lộc và hạ lưu sông Vu Gia sẽ lên trên mức báo động 3, có thể vượt mức lũ lịch sử năm 2009 vài mét và không loại trừ xảy ra thảm họa”, bộ Công Thương thông tin.
Nêu chi tiết hơn về vấn đề này, thông báo từ các đơn vị chuyên môn của bộ Công Thương cho biết: Ngày 28/10, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho hay lũ trên sông Vu Gia lên rất nhanh. Mực nước lúc 16 giờ ngày 28/10 trên sông Vu Gia tại Ái Nghĩa là 7,55m – dưới báo động 2 là 0,25m.
Trong tình huống khẩn cấp đó, để đảm bảo an toàn cho hạ du, công ty Cổ phần Thủy điện Đak Mi – chủ đầu tư công trình thủy điện Đak Mi 4 đã cập nhật, báo cáo kịp thời với UBND tỉnh Quảng Nam và các cơ quan liên quan để vận hành điều tiết xả nước, cho xả tràn ở mức 5.100 m3/s để có thêm dung tích tiếp nhận nước lũ vào lòng hồ.
Chiều ngày 28/10, lượng nước lũ tiếp tục đổ về hồ thuỷ điện ở mức lớn hơn. Theo báo cáo của cơ quan chức năng, lúc 15h45 ngày 28/10, đỉnh lũ về hồ thuỷ điện Đak Mi 4 đạt mức 15.571m3/s, Thủy điện Đak Mi 4 đã tăng lưu lượng xả tràn lần 2 ở mức 7.074 m3/s.
Hình 2: Công trình nhà máy thủy điện Đak Mi 4, tỉnh Quảng Nam vận hành xả lũ.
Với tổng lưu lượng xả qua công trình/lưu lượng đỉnh lũ về hồ là 7.074/ 15.571m3/s, Đak Mi 4 đã cắt được hơn 8.000 m3/s, tương đương trên 50% lưu lượng đỉnh lũ. Cùng thời điểm đó, nhánh sông có thuỷ điện A Vương, Sông Bung 4 đã chủ động điều tiết. Cụ thể, lưu lượng về hồ/lưu lượng điều tiết qua tràn ở thuỷ điện A Vương là 1.156/315 m3/s, cắt giảm trên 800 m3/s, tương đương giảm 72,7% lưu lượng đỉnh lũ. Lưu lượng về hồ/lưu lượng điều tiết qua tràn ở thuỷ điện Sông Bung 4 là 1.769/161 m3/s, cắt giảm trên 1.600 m3/s, tương đương giảm 90,8%% lưu lượng đỉnh lũ. Lưu lượng về hồ/lưu lượng điều tiết qua tràn ở thuỷ điện Sông Tranh 2 là 9.868/4.386 m3/s, giảm trên 5.400 m3/s, tương đương giảm 55,55% lưu lượng đỉnh lũ.
Dẫn lời các chuyên gia, thông báo của bộ Công Thương cho biết: Nếu không có Đak Mi 4 cùng các hồ thủy điện A Vương, Sông Bung 4, Sông Tranh 2 và và quy trình vận hành an toàn, nghiêm ngặt thì vùng Đại Lộc và hạ lưu sông Vu Gia sẽ lên trên mức báo động 3, có thể vượt mức lũ lịch sử năm 2009 vài mét và không loại trừ xảy ra thảm họa.
Có thể thấy hệ thống thủy điện trên sông Vu Gia – Thu Bồn đã góp phần vào việc giảm lũ cho hạ du qua đó chúng ta cũng hiểu rằng, thủy điện là một dạng hồ chứa dùng để điều tiết nước kết hợp với phát điện. Khi mưa lũ, thủy điện có nhiệm vụ tích nước, lượng nước tích lại chính là lượng lũ giảm đi nhờ hồ thủy điện.
Hình 3: Công trình nhà máy thủy điện Sông Bung 4A vận hành xả lũ điều tiết.
Nhà máy thủy điện Sông Bung 4A thuộc Công ty cổ phần Phú Thạnh Mỹ là hạ lưu của 2 hồ chứa thủy điện lớn trong hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn là A Vương và Sông Bung 4. Các nhân viên trong nhà máy luôn tập trung cao độ, tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt trong vận hành nhà máy và vận hành hồ chứa, kịp thời báo cáo cho UBND tỉnh, các đơn vị liên quan và nhân dân vùng hạ du về tình hình vận hành xả lũ của hồ chứa thủy điện Sông Bung 4A.
Kíp 01 – PXSX SB4A
