Diễn biến thời tiết trong năm 2020 khá cực đoan, theo nhận định của Trung tâm dự báo Khí Tượng Thuỷ văn quốc gia về tình hình mưa lũ do ảnh hưởng của áp thấp trên Biển đông và cảnh báo có mưa lớn kéo dài và có những diễn biến hết sức phức tạp trên diện rộng khu vực Trung bộ.
Công ty Cổ phần Phú Thạnh Mỹ quản lý vận hành NMTĐ Sông Bung 4A đã đôn đốc, chỉ đạo các đơn vị trong Công ty phối hợp thực hiện công tác vận hành hồ chứa theo đúng quy trình vận hành liên hồ chứa và đơn hồ chứa được các cấp có thẩm quyền ban hành, nhằm đảm bảo an toàn cho công trình và cho khu vực hạ du.
Trước thời gian ảnh hưởng cơn bão số 6, các hồ thủy điện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đều cạn kiệt gần mực nước chết do phải điều tiếu nước cung cấp cho hạ du phục vụ sản xuất nông nghiệp và chống ngập mặn. Trong cơn bão số 6, với lượng mưa lên đến vài trăm mm trong một ngày, vùng hạ du đều bị ngập lụt lớn trên báo động 3 trong khi các hồ chứa chưa xả hồ điều tiết, mà đang trong giai đoạn tích nước cắt đỉnh lũ cho hạ du. Chính vì vậy mà đỉnh lũ mới thấp hơn so với thực tế nếu như không có các hồ chứa thủy điện tích lượng nước trong thời gian này. Theo thống kê, các hồ lớn trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn đã cắt lũ được hơn 500 triệu m3 nước trong đợt lũ này.
Theo quy trình liên hồ chứa, khi mực nước dưới khu vực hạ du đã bắt đầu cao, cụ thể như mực nước sông Vu Gia tại Ái Nghĩa đạt giữa mức báo động II và báo động III (8,5m) thì các hồ chứa chỉ được phép xả nước với lưu lượng xả nhỏ hơn lưu lượng về hồ nhằm giảm lũ cho hạ du, khi các hồ đã đầy thì sẽ xả bằng lưu lượng về hồ. Chính điều này các hồ chứa thủy điện không hề gây ra ngập lụt mà chỉ góp phần giảm lũ cho hạ du mà thôi. Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam chủ trì và thường xuyên có các văn bản chỉ đạo các chủ hồ trên địa bàn về vấn đề này.
Hình 1: Thượng lưu nhà máy Sông Bung 4A trước cơn bão số 6 đổ bộ
Sau khi bão số 6 đi qua, nước khu vực hạ du lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn đã rút xuống nhiều, mực nước ở các trạm thủy văn dao động ở mức dưới báo động II, lúc này các Hồ chứa trên địa bàn tỉnh Quảng Nam cũng đã đầy nước.
Trước tin áp thấp nhiệt đới trên biển Đông có nguy cơ mạnh lên thành bão số 8 và tiến thẳng vào miền Trung. Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam lại có văn bản gửi các Công ty Thủy điện Sông Bung, A Vương, Đắk Mi về việc vận hành hạ dần mực nước hồ chứa về mực nước đón lũ nhằm sẵn sàng cắt giảm lũ cho vùng hạ du do cơn bão số 8 gây ra.
Trong đó, Công ty Thủy điện Sông Bung hạ dần mực nước hồ chứa thủy điện Sông Bung 4, Công ty Cổ phần Thủy điện A Vương hạ dần mực nước hồ chứa thủy điện A Vương, Công ty Cổ phần Thủy điện Đắk Mi hạ dần mực nước hồ chứa thủy điện Đắk Mi về mực nước cao nhất trước lũ trước 15h ngày 16/10/2020. Thời điểm bắt đầu vận hành 3 hồ chứa từ 15h, ngày 14/10/2020. Mực nước hạ về theo quy định ở Quy trình liên hồ chứa trên sông Vu Gia – Thu Bồn tại Quyết định số 1865/QĐ-TTg ngày 23/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ.
Yêu cầu việc vận hành các Hồ chứa trong bất cứ trường hợp nào cũng phải bảo đảm không gây dòng chảy đột biến, bất thường đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản của người dân ở khu vực ven sông ở hạ du. Các hồ chứa vận hành xả nước sẽ xen kẽ nhau hoặc lưu lượng xả tại cùng một thời điểm phải phối hợp đảm bảo làm sao không gây ngập cục bộ ở hạ du (VD dưới 8,5m tại Ái Nghĩa).
Mục đích của việc điều tiết xả nước hạ mực nước hồ trước khi bão đổ bộ: Lúc này nước hạ du đang thấp, việc xả nước điều tiết hồ sẽ không ảnh hưởng đến hạ du nhiều, sau khi hạ thấp mực nước hồ thì các hồ chứa sẽ có một dung tích phòng lũ, khi bão vào (cơn bão số 8) nước lũ về nhiều thì các hồ sẽ điều chỉnh lưu lượng xả ít hơn lưu lượng về hồ để giảm đỉnh lũ cho hạ du (các hồ chứa đều có dung tích phòng lũ do đã xả điều tiết giảm mực nước hồ trước đó).
Hồ thủy điện Sông Bung 4A cũng nằm trong Quy trình liên hồ chứa trên sông Vu Gia – Thu Bồn. Vì vậy khi các hồ thủy điện lớn phía trên xả nước theo quy định thì hồ Sông Bung 4A cũng thực hiện xả nước theo đúng quy trình liên hồ nhằm góp phần giảm đỉnh lũ cho hạ du và điều tiết nước để đón lũ.
Kết quả phối hợp và thực hiện là rất tốt, các Hồ chứa vận hành xả nước theo đúng yêu cầu đặt ra của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam.
Hình 2: Biểu đồ vận hành xả nước của hồ thủy điện Sông Bung 4A theo Quy trình liên hồ
Tình hình thời tiết trong thời gian tới nhận định là diễn biến khá phức tạp, chính vì vậy thực hiện đúng theo quy trình liên hồ chứa trên sông Vu Gia – Thu Bồn tại Quyết định số 1865/QĐ-TTg ngày 23/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ là một yêu cầu cấp bách đặt ra đối với các Chủ hồ nhằm giảm thiểu thiệt hại cho bà con vùng hạ du và tránh gây thiệt hại cho công trình khi phải đối mặt với những trận mưa lên đến vài trăm mm.
Hình 3: Nhà máy đang xả nước qua CVC phối hợp điều tiết hồ chứa theo quy định
Hiện nay nhà máy sông Bung 4A vẫn đang tiếp tục xả tràn theo quy định, chủ động ứng phó với tình hình thời tiết xấu như dự báo.
PXSX SB4A
